ഹിമാലയ യാത്ര - PART 7

ഹിമാലയ യാത്ര - PART 1
ഹിമാലയ യാത്ര - PART 2
ഹിമാലയ യാത്ര - PART 3
ഹിമാലയ യാത്ര - PART 4
ഹിമാലയ യാത്ര - PART 5
ഹിമാലയ യാത്ര - PART 6

സജി മാര്‍ക്കോസ്

വസിഷ്ഠ ഗുഹയില്‍ നിന്നും ഇറങ്ങി ഞങ്ങള്‍ യാത്ര തുടര്‍ന്നു. എല്ലാവര്‍ക്കും നന്നായി വിശന്നു തുടങ്ങി. അടുത്തെങ്ങും പട്ടണമുള്ള ലക്ഷണം കാണുന്നില്ല. വഴിയരികില്‍ കാണുന്ന കൊച്ചു കൊച്ചു കടകള്‍ ഒന്നും തുറന്നിട്ടും ഇല്ല. മലഞ്ചരുവില്‍ ഒരു കൊച്ചരുവി ഒഴുകി വരുന്നതു കണ്ട സ്ഥലത്തു വാഹനം ഒതുക്കി.

സാബുവിന്റെ ഭാര്യ കൊടുത്തയച്ച പൊതി അഴിച്ചു. ചെറിയ ചൂടുള്ള ചപ്പാത്തിയും കറിയും. മറ്റൊരു കൂട്ടില്‍ എല്ലാവര്‍ക്കും പ്ലേറ്റും കരുതിയിരുന്നു. അതി രാവിലെ തണുപ്പത്തു എഴുന്നേറ്റു ഞങ്ങള്‍ക്കു ഭക്ഷണം തയ്യറാക്കി കൊടുത്തയച്ച സാബുവിന്റെ ഭാര്യയെ നന്ദിയോടെ ഓര്‍ത്തുകൊണ്ട്, പ്രാതല്‍ കഴിച്ചു. മലമുകളില്‍ നിന്നും ഒഴുകിയെത്തുന്ന അരുവിയിലെ വള്ളത്തിന് നല്ല തണുപ്പുണ്ടായിരുന്നു. ശുദ്ധ ജലത്തില്‍ പാത്രം കഴുകി, മറ്റൊരു സഞ്ചിയില്‍ കരുതിയിരുന്നു ഓറഞ്ചും കഴിച്ചുകൊണ്ട് യാത്ര തുടര്‍ന്നു. വണ്ടിയില്‍ കയറുന്നതിനും മുന്‍പ് ബ്രെഷ് ഇരുന്ന സ്ഥലം മാറി എതിര്‍വശത്തു പോയിരുന്നു. ഇതു വരെ അവനിരുന്ന വശത്തായിരുന്നു അഗാഥമായ ഗര്‍ത്തങ്ങള്‍. അതുകൊണ്ട് അവനു യാത്ര ആസ്വദിക്കുവാന്‍ കഴിഞ്ഞില്ലെന്നു മാത്രമല്ല, റോഡിന്റെ വീതികുറയുമ്പോള്‍, ഭയപ്പെട്ട് അവന്‍ ഉണ്ടാക്കുന്ന ശബ്ദങ്ങള്‍ ഞങ്ങളേയും അലോസരപ്പെടുത്തികൊണ്ടിരുന്നു. അക്കരെ മറ്റൊരു മലയില്‍ തുടര്‍ന്നു യാത്ര ചെയ്യുവാനുള്ള റോഡ് കാണാമായിരുന്നു. റോഡു പണിതപ്പോഴുണ്ടായ മണ്ണ്, വളരെ താഴേക്കു ഊര്‍ന്നു വീണിരിക്കുന്നതു കണ്ടാല്‍ ഭയം തോന്നും. അതോ പിന്നീട് മണ്ണിടിഞ്ഞതോ ആയിരിക്കാം. എത്ര ദുര്‍ഘടം പിടിച്ച മാര്‍ഗ്ഗത്തിലൂടെയാണ് യാത്ര തുടരേണ്ടത് എന്നു കണ്ടപ്പോള്‍ എല്ലാവര്‍ക്കും അല്പം ഭയം തോന്നാതിരുന്നില്ല.


യാത്ര ഗംഗാ നദിയുടെ കരയില്‍ കൂടെ തന്നെയായിരുന്നു. പലപ്പോഴും അങ്ങു താഴേക്കണുന്ന നദിയും, കാടു പിടിച്ച ഭൂപ്രദേശങ്ങളും, പച്ച നിറത്തിലുള്ള മലകളും നയനാനന്ദകരമായ കാഴചകള്‍ ആയിരുന്നു. അടുത്ത പ്രദേശങ്ങളിലൊന്നും മനുഷ്യ വാസമുള്ള ലക്ഷണങ്ങള്‍ ഇല്ലായിരുന്നു.


റോഡിന് വേണ്ടത്ര വീതിയുണ്ടായിരുന്നെങ്കിലും കൊടും വളവുകള്‍ ഉള്ളതുകൊണ്ട്, ഉദ്ദേശം മണിക്കൂറില്‍ 40 കി. മി. കൂടുതല്‍ വേഗതയില്‍ പോകാന്‍ കഴിയുമായിരുന്നില്ല. തീര്‍ഥാടകര്‍ അല്ലാത്ത, ഞങ്ങളേപ്പോലുള്ള സഞ്ചാരികള്‍ക്കു യാത്ര ചെയ്യുവാന്‍ പറ്റിയ ഇടമല്ല ഇത് എന്നു തോന്നാതിരുന്നില്ല. ആകാശം മുട്ടി നില്‍ക്കുന്ന പര്‍വ്വത ശിഖരങ്ങള്‍, പലപ്രാവശ്യ ഇടിഞ്ഞു പോയതു കൊണ്ടാവണം, പലയിടത്തും ഉരുളന്‍ കല്ലുകല്‍ പാകിയ ടാറിടാത്ത റോഡ്, പര്‍വ്വതത്തിന്റെ അടിവാരത്തു ഇടക്കിടക്കു പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്ന നീല നിറത്തിലുള്ള ഗംഗാ നദി, ഒരു തികഞ്ഞ സാഹസിക യാത്ര തന്നെ ആയിരുന്നു. പലപ്പോഴും വാഹനങ്ങള്‍ക്കു സൈഡ് കൊടുക്കുമ്പോല്‍ അറിയാതെ കണ്ണുകള്‍ ഇറുക്കി അടക്കേണ്ടിവന്നു. ഒരു നിമിഷം ശ്രദ്ധയൊന്നു പാളിയാല്‍, ഒരു ഉരുളന്‍ കല്ലില്‍ നിന്നും ടയര്‍ ഒന്നു തെന്നിയാല്‍, ചിന്തിക്കാനേ കഴിയില്ല. അഗാധമായ കൊക്കയില്‍ നിന്നും എടുക്കാന്‍ ഒന്നും ബാക്കി ഉണ്ടാവില്ല.

വഴിയുടെ ഭീകരത മറക്കാന്‍, കൈയ്യിലുണ്ടായിരിന്ന ഓറഞ്ചും തിന്ന്, വിദ്യാഭ്യാസ കാലത്തെ ഓര്‍മ്മകള്‍ പങ്കു വച്ചുകൊണ്ട്, യാത്ര തുടര്‍ന്നു.

ഇതുപോലെ അത്യപകടകരമായ യാത്ര ഒരിക്കല്‍ മലമ്പുഴയ്ക്കു നടത്തിയതു ബ്രഷ്നേവ് ഓര്‍മ്മിപ്പിച്ചു. പഠനത്തിന്റെ അവസാന വര്‍ഷം, വീടുകളില്‍ അറിയിക്കാതെ ഞങ്ങള്‍ പത്തോളം സുഹൃത്തുക്കള്‍ ചേര്‍ന്നു മലമ്പുഴയ്ക്ക് ഒരു യാത്ര പോയി. ബ്രെഷും, ജെയ്സണും, ഞാനും അന്നത്തെ യാത്രയിലും ഉണ്ടായിരുന്നു. സാധാരണ സഞ്ചാരികളേപ്പോലെ, ഡാമിന്റെ മുകളില്‍ കയറുവാനും പാര്‍ക്കില്‍ പോകുവാനും ആര്‍ക്കും താല്പര്യമില്ലായിരുന്നു. നടന്നു നടന്നു നിന്നും കുറെ ദൂരത്തില്‍ ഡാമിലെ വെള്ളത്തില്‍ നീന്താന്‍ പറ്റിയ ഒരു സ്ഥലം കണ്ടു പിടിച്ചു. അന്നത്തെക്കാലത്ത്, അല്ലറചില്ലറ ‘സേവ‍‘ എല്ലാവര്‍ക്കും ശീലമായിരുന്നു. അന്നു വിശേഷിച്ചും എല്ലാവരും നല്ല ഫോമില്‍ ആയിരുന്നു. ആകെ ഒരൊറ്റ തോര്‍ത്തുമുണ്ട് മാത്രമേ ഉണ്ടായിരുന്നുള്ളൂ. ചുറ്റുവട്ടത്തില്‍ ആരുമില്ല. പിന്‍വശത്തു ആള്‍ത്താമസമില്ലാതെ കാടിപിടിച്ചു കിടക്കുന്ന ഡാമിന്റെ കാച്മെന്റ് ഏരിയ. മുന്‍പില്‍ നിശ്ചലമായ നീല ജലാശയം. ഓരോരുത്തരായി തോര്‍ത്ത്‌ ഉടുത്ത് വെള്ളത്തില്‍ ഇറങ്ങി. വള്ളത്തില്‍ ഇറങ്ങുന്ന ആള്‍ കരയില്‍ നില്‍ക്കുന്നവര്‍ക്കു തോര്‍ത്ത് ഏറിഞ്ഞു കൊടുത്തു. എട്ട് പേരോളം പേര്‍ വെള്ളത്തില്‍ ഇറങ്ങി. അവസാനം ഇറങ്ങിയ അളുടെ അരയില്‍ മാത്രം തോര്‍ത്ത്. നീന്താന്‍ തുടങ്ങി. അകത്തും പുറത്തും വെള്ളമായിരുന്നതുകൊണ്ട്, കരയില്‍ നിന്നും അകന്നു പോയതു അറിഞ്ഞില്ല.

“മക്കളേ മുമ്പോട്ടു പോകല്ലേ..വെള്ളത്തില്‍ ചീങ്കണ്ണിയുണ്ടേ..“

ഉള്ളില്‍ ഒരു വെള്ളിടി വെട്ടി.

തിരിഞ്ഞു നോക്കി .കാട്ടില്‍ വിറകു പെറുക്കാന്‍ പോയ നാട്ടുകാരില്‍ ചിലര്‍ വിളിച്ചു പറഞ്ഞതായിരുന്നു.

ഹൃദയം നിന്നുപോയി. അകത്തെ വെള്ളം വറ്റി, പുറത്തെ വെള്ളം ഉയര്‍ന്നു വരുന്നതുപോലെ. തൊണ്ട വരണ്ടു, ചുറ്റും നോക്കി, എല്ലാവരും കരയിലേക്കു വലിച്ചുനീന്തുന്നു. എനിക്കു നീന്തല്‍ അത്ര വശമില്ലായിരുന്നു. ആവേശത്തിന്റെ പുറത്ത് ഇറങ്ങിത്തിരിച്ചതായിരുന്നു. കാല്‍ നിലത്ത് എത്തുമോ എന്നു നോക്കി. ഇല്ല. നിലയില്ലാത്ത വെള്ളം, പെട്ടെന്ന് പുറകില്‍ എന്തോ..... അലറി തിരിഞ്ഞു നോക്കി, ഒന്നും കാണാനില്ല, സര്‍വ്വ ശക്തിയുമെടുത്തു നീന്താന്‍ നോക്കി, കഴിയുന്നില്ല. ഓരോ പ്രാവശ്യവും കാല്‍ അടിക്കുമ്പോല്‍, കാലില്‍ മുതല കടിച്ചു പിടിച്ചിരിക്കുന്നതു പോലെ.. തളര്‍ന്നു... പലവട്ടം തിരിഞ്ഞു നോക്കി.ഭയവും ക്ഷീണവും മൂലം വള്ളത്തില്‍ മുങ്ങിതുടങ്ങി. കരയില്‍ നിന്നും അവ്യക്ത രൂപങ്ങള്‍ മാടി വിളിക്കുന്നുണ്ട്.
മുങ്ങിയും പൊങ്ങിയും എങ്ങിനെയോ കരയില്‍ എത്തി . തളര്‍ന്നു വീണുപോയി, ആ ചെളിയില്‍ കിടന്നു മണിക്കൂറുകളോളം. ഏദന്‍‌തോട്ടത്തിലെ ആദാമിനെപ്പോലെ!

വിനോദ യാത്രയ്ക്കു പോയി അപകടത്തില്‍ പെട്ടവരുടെ വാര്‍ത്ത വായിക്കുമ്പോള്‍, ഞങ്ങള്‍ എന്നും ഇത് ഓര്‍ക്കും, ഒരു നിമിഷത്തെ അശ്രദ്ധ മതി എല്ലാം കൈവിട്ടു പോകുവാന്‍!

എത്രയോ വട്ടം ജീവിതം കൈവിട്ടു പോകേണ്ടതായിരുന്നു. കൈക്കുമ്പിളില്‍ നിന്നും വെള്ളം ചോര്‍ന്നു പോകും പോലെ, ജീവിതം വഴുതിയപ്പോഴെല്ലാം നിസ്സഹായനായി നോക്കി നില്‍ക്കേണ്ടി വന്നിട്ടുണ്ട്, പലവട്ടം. അപ്പോഴെല്ലാം എങ്ങിനെയൊക്കെയോ രക്ഷപ്പെട്ടുകൊണ്ടേയിരുന്നു, ആരോ രക്ഷപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ടേയിരുന്നു, ഓരോ പ്രാവശ്യവും.

അതിനു ശേഷം ടൂര്‍ പോകുന്ന എല്ലാവരേയും ഉപദേശിക്കുമായിരുന്നു “ വെള്ളത്തിലാണെങ്കില്‍ ദയവായി വെള്ളത്തിലിറങ്ങല്ലേ..” എന്ന്.

ഓരൊരുത്തരും അവരവരുടെ മനസ്സില്‍ നിറം മങ്ങാതെ കിടന്ന ഓര്‍മ്മകള്‍ പങ്കുവച്ചപ്പോള്‍ സമയംകടന്നു പോകുന്നത് അറിഞ്ഞില്ല.

ഉദ്ദേശം 10 മണിയായതോടെ, അടുത്ത പട്ടണത്തെ സമീപിക്കുന്നതിന്റെ ലക്ഷണങ്ങള്‍ കണ്ടു തുടങ്ങി.

മലഞ്ചെരുവില്‍ കൃഷി ചെയ്യുവാന്‍ തട്ടുകള്‍ തീര്‍ത്തിരിക്കുന്നത് കൌതുകകരമായ കാഴ്ചയായിരുന്നു. കേരളത്തില്‍ മറയൂര്‍ , കാന്തല്ലൂര്‍, കോവില്‍കടവു പ്രദേശങ്ങളില്‍ മാത്രമേ ഇത്തരം കൃഷി രീതി കണ്ടിട്ടുള്ളൂ.

“ദേവ പ്രയാഗ്, പഹ്ഞ്ച രഹാഹേ” ഞങ്ങളുടെ ഡ്രൈവര്‍ പറഞ്ഞു.

ഋഷികേശില്‍ നിന്നും 70 കി മി. ദൂരെ , 2800 അടി ഉയരത്തിലുള്ള പട്ടണമാണ് ദേവ പ്രയാഗ്. ഞങ്ങള്‍ക്ക് ഇന്നു ചെന്നേത്തേണ്ട സ്ഥലം 6000 അടി മുകളിലാണ്.
അളകനന്ദാ നദി അതിന്റെ അഞ്ചു പോഷക നദികളുമായി ഗഡ്വാള്‍ ജില്ലയില്‍ വിവിധ സ്ഥലങ്ങളില്‍ സമ്മേളിക്കുന്നുണ്ട്. അവയെയാണ് പഞ്ച പ്രയാഗ് എന്നു അറിയപ്പെടുന്നത്. ദേവപ്രയാഗ്, രുദ്രപ്രയാഗ്, കര്‍‌ണ്ണപ്രയാഗ്, നന്ദ പ്രയാഗ്, വിഷ്ണു പ്രയാഗ് എന്നിവയാണ് പഞ്ച പ്രയാഗുകള്‍ . പ്രായാഗ് എന്ന പദത്തിനു സംഗമസ്ഥാനം എന്നാണ് അര്‍ത്ഥം. പഞ്ച പ്രയാഗ്കളില്‍ ആദ്യത്തെ പട്ടണമാണ് ദേവ പ്രയാഗ്. ഇവിടെ, ഭാഗീരഥി അളകനന്ദയുമായി ചേരുന്നു. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാല്‍ ദേവ പ്രയാഗ് വരെ ഗംഗാനദിയുടെ പേര് ഭാഗീരഥി നദി എന്നാണ്. ഗോമുഖില്‍ നിന്നും ആരംഭിക്കുന്ന ഗംഗയുടെ ശുദ്ധ ജല പ്രവാഹവും, അളകനന്ദയും തമ്മില്‍ ചേരുന്ന സംഗമ സ്ഥാനത്തെ ത്രികോണാകൃതിയിലുള്ള പട്ടണമാണ് ദേവപ്രയാഗ്. ഹിമാലയത്തിലെ സതോപന്ത് മഞ്ഞുമലയില്‍ നിന്നും ആരംഭിക്കുന്ന അളകനന്ദ 190 കി.മി. ഒഴുകിയാണ് ദേവപ്രയാഗില്‍ എത്തുന്നത്.

മലഞ്ചെരുവിലുള്ള പട്ടണമായതു കൊണ്ട് ഹിമാലയ പട്ടണങ്ങളെല്ലാം തട്ടു തട്ടുകളായിട്ടാണ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. അതുകൊണ്ട് പട്ടണത്തിന്റെ വിസ്തൃതി ഒറ്റനോട്ടത്തില്‍ ഗ്രഹിക്കാന്‍ കഴിയും.



നദികള്‍ തമ്മില്‍ ചേരുന്ന സ്ഥലത്ത് പട്ടണത്തിന്റെ താഴ്വശത്ത്, സംഗമ സ്ഥാനം നന്നായി ദര്‍ശിക്കുവാന്‍ കഴിയുന്ന വിധത്തില്‍ തീര്‍ത്ഥാടകര്‍ക്കായി സുരക്ഷിതമായ് കൈവരിക‍കളോടുകൂടി പ്ലാറ്റു ഫോമുകള്‍ പണിതിട്ടിരിക്കുന്നു. നീല നിറത്തിലെ ഭാഗീരഥിയും കലങ്ങി മറിഞ്ഞ അളകനന്ദയും കൂടിച്ചേര്‍ന്നു തമ്മില്‍ ലയിച്ചു ഒരേ നിറമായി തമ്മില്‍ തിരിച്ചറിയാനാകാതെ ഒഴുകുന്നതു അപൂര്‍വ്വമായ കാഴ്ചതന്നെ

അല്പം പുരാണം
ധര്‍മ്മിഷ്ടനും സൌമ്യനുമായിരുന്ന കോസല രാജ്യത്തെ ( ഇപ്പോള്‍ ഉത്തര്‍ പ്രദേശ് ) മഹാരാജാവ് ഭഗീരഥന്‍, ശ്രീരാമന്റെ പൂര്‍വ്വ പിതാക്കന്‍മാരില്‍ ഒരാളും, സാഗര മഹാരാജവിന്റെ പിന്‍‌ഗാമിയും ആയിരുന്നു.

വിഖ്യാതനായിരുന്ന സാഗരമഹാരാജാവ് തന്റെ നൂറാമത്തേ അശ്വമേധം പൂര്‍ത്തിയാക്കുന്നുവെന്ന വിവരം അറിഞ്ഞ അസൂയാലുവായ ഇന്ദ്രന്‍, യാഗാശ്വത്തെ ബന്ധിച്ച്, കപിലമഹര്‍ഷിയുടെ ആശ്രമത്തില്‍ ഒളിപ്പിച്ചു പാര്‍പ്പിച്ചു. ഉഗ്ര പ്രതാപിയും മഹാപണ്ഡിതനും ഇന്നു ഹിന്ദുമതത്തില്‍ നിന്നും ഏറക്കുറെ അപ്രത്യക്ഷ്മായ സാംഖ്യ ശാസ്ത്രത്തിന്റെ ഉപജ്ഞാതാവും ആയിരുന്നു കപില മഹര്‍ഷി. (ദ്വൈത വേദാന്തമായിരുന്നു സാംഖ്യ ശാസ്ത്രമെന്നു പറയാം. ആദിശങ്കരന്റെ വേദഭാഷ്യ രചനയ്ക്കു ശേഷം അദ്വൈതം ഹിന്ദുമതത്തില്‍ മേല്‍ക്കൈ നേടുകയായിരുന്നു)

സാഗര മഹാരാജവിനു അറുപതിനായിരം പുത്രന്മാര്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു. അവര്‍ അശ്വത്തെ തേടിയിറങ്ങുകയും, ധ്യാന നിമഗ്നനായിരുന്ന കപിലന്റെ പിന്നില്‍ ബന്ധിക്കപ്പെട്ട നിലയില്‍ കണ്ടെത്തുകയും ചെയ്തു. കപിലനാണ് യാഗാശ്വത്തെ മോഷ്ടിച്ചത് എന്നു ധരിച്ചു, സാഗരന്റെ മക്കള്‍ കപിലനെ, മോഷ്ടാവ് എന്നു വിളിച്ച് അധിക്ഷേപിച്ചു. കോപാകുലനായ മുനി, സാഗരന്റെ അറുപതിനായിരം പുത്രന്മാരേയും ഉഗ്ര തപ ശക്തിയാല്‍ നിമിഷാര്‍ദ്ധത്തില്‍ ഭസ്മമാക്കി ക്കളഞ്ഞു.

പിന്നീട് സാഗര മഹാരാജാവിന്റെ കൊച്ചുമകനായ അനുഷ്മാന്‍ മരിച്ച ആത്മാക്കള്‍ക്കു മോക്ഷവും സ്വര്‍ഗ്ഗ പ്രവേശനവും നല്‍കുവാനുള്ള മാര്‍ഗ്ഗം പറഞ്ഞു തരേണമെന്നു കപിലനൊടു കേണപേക്ഷിച്ചു.
ദേവലോകത്തേ പുണ്യ നദിയായ ഗംഗയെ ഭൂമിയില്‍ കൊണ്ടുവന്നു, മരിച്ചവരുടെ ഭസ്മത്തില്‍ സ്പര്‍ശിച്ചാല്‍ സാഗരന്റെ മക്കളുടെ ആത്മാക്കള്‍ക്കു മോക്ഷം ലഭിക്കുമെന്നു ഉപദേശിച്ചുകൊടുത്തു.

അങ്ങിനെ, പിന്നീട് രാജാവായ ഭഗീരഥന്‍ കോസല രാജ്യം വിശ്വസ്തന്മാരായ മന്ത്രിമാരെ ഏല്‍പ്പിച്ചു തപസ്സിനായി ഹിമാലയത്തില്‍ എത്തി. ആയിരം വര്‍ഷം നീണ്ടു നില്‍ക്കുന്ന ഘോര തപസ്സ്. അവസാനം ബ്രഹ്മാവ് പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ട്, ഗംഗയെ ഭൂമിയില്‍ അയക്കുവാന്‍ അനുവാദം നല്‍കുകയും ചെയ്തു.

എന്നാല്‍, ഗംഗയിലെ ജല പ്രവാഹത്തിന്റെ ഉഗ്രതയും ഇരമ്പലും കേട്ടു ഭഗീരഥന്‍ ഭയപ്പെട്ടു പോയി.

ഗംഗയുടെ വന്യമായ ജലപാതത്തെ താങ്ങാനാകാതെ ഭൂമി നശിച്ചു പോകുമെന്നും ആയതിനാല്‍ ശിവനോടു പരിഹാരം തേടുവാനും ബ്രഹ്മാവ് ആവശ്യപ്പെട്ടു. ഭഗീരഥന്റെ അഭ്യര്‍ത്ഥനയെ മാനിച്ചു ഭൂമിയിലേക്കു പതിച്ച ഗംഗയെ മഹാദേവന്‍ തന്റെ ജടയില്‍ വഹിക്കുകയും, അവിടെ നിന്നും ചെറിയ പ്രവാഹമായി ഹിമാലയ സാനുവിലെ ഗംഗോത്രിക്കപ്പുറമുള്ള ഗോമുഖില്‍ നിന്നും വിടുകയും ചെയ്തു എന്നാണ് പുരാണങ്ങള്‍ പറയുന്നത്. അതുകൊണ്ട്, ദേവപ്രയാഗില്‍ എത്തുന്നതുവരെ ഏതാണ്ട് 207 കി. മി. ദൂരം ഗംഗാനദി ഭാഗീരഥി എന്ന പേരിലാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. ഭഗീരഥന്റെ നിശ്ചയ ദാര്‍ഡ്യവും, ഘോര തപസ്സും കൊണ്ട് ഉദ്ദിഷ്ട കാര്യ സാധിപ്പിച്ചതിനാല്‍, കഠിന പരിശ്രമങ്ങള്‍ക്ക് ആലങ്കാരികമായി ഭഗീരഥ പ്രയത്നം എന്ന പ്രയോഗം ഇന്നും ഉപയോയിച്ചു വരുന്നു.

തണുപ്പും, ഒരേ ഇരിപ്പും നിമിത്തം കൈകാല്‍കള്‍ വേദനിച്ചു തുടങ്ങി. ദേവപ്രയാഗില്‍ അല്പസമയം ഇറങ്ങി നടന്നു. അല്പ സമയം ചിലവിട്ട ശേഷം ഞങ്ങള്‍ യാത്ര തുടര്‍ന്നു. സന്ധ്യയാകുന്നതിനു മുന്‍പ് ജോഷി മഠില്‍ ചെന്ന് എത്തണമായിരുന്നു. അവിടെ മാത്രമേ ഇനി ഈ റൂട്ടില്‍ താമസിക്കുവാന്‍ ഭേദപ്പെട്ട ഇടം കിട്ടുകയുള്ളൂ. ബദരീനാഥ് ക്ഷേത്രം വരെ ഞങ്ങള്‍ യാത്ര ചെയ്യുന്ന റോഡ് അളകനന്ദയുടെ തീരത്തുകൂടിയാണ് നിര്‍മ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്.

സാബുവിനു പുരാണങ്ങളിലെ ഐതിഹ്യ കഥകള്‍ നല്ല നിശ്ചയമായിരുന്നു. ഇനി അഥവാ അറിയില്ലെങ്കിലും ഒന്നും അറിയില്ലെന്നു പറയില്ല. തന്മയത്വത്തോടെ അപ്പപ്പോള്‍ തോന്നിയതു പറയും. അതു പലപ്പോഴും കശപിശയിലായിരിക്കും അവസാനിക്കുക. അങ്ങിനെ തമ്മില്‍ വഴക്കിട്ടും കഥകള്‍ പറഞ്ഞും, യാത്ര തുടര്‍ന്നു.

(തുടരും..)
ചില ചിത്രങ്ങള്‍ ഇന്റെര്‍നെറ്റില്‍ നിന്നും ശേഖരിച്ചവയാണ്.